Wegtreinen van Down Under

Coyote - Wegtreinen van Down Under - Coyote Logistics

Als je aan Australië denkt, denk je waarschijnlijk aan kangoeroes, koala’s, het Sydney Opera House, de Mad Max-filmreeks, Foster’s bier en een heleboel Hollywoodsterren zoals Hugh Jackman en Margot Robbie. Maar voor mensen uit de logistieke en transportsector staat Australië synoniem voor iets heel anders: road trains.

Doortreinen zijn zo Australisch als een“Kookaburra zittend in een oude gomboom”.en een broodje Vegemite. Deze enorme trucks, bestaande uit een trekker en twee of drie aanhangers, zijn een iconisch gezicht als ze de uitgestrekte, afgelegen vlaktes van de Outback doorkruisen.

In de autowereld van het land Down Under hebben road trains een symbolische status, net als de Ute (pick-ups gebaseerd op Holden, Ford en Chrysler personenauto’s) en de Ford XB Falcon –een auto die vereeuwigd is in de “Mad Max”films.

Waar komt het idee vandaan voor deze kolossale wegtreinen, die tot 200 ton kunnen wegen? Wat maakt ze zo bijzonder? Laten we eens naar de antwoorden duiken.

Wat is een road train?

De term “road train”is een nogal gebruikelijke naam, want officieel worden ze Long Combination Vehicles (LCV’s) genoemd. Zoals we hierboven al zeiden, is een road train een trekker met meer dan één oplegger. Deze opleggers zijn met elkaar verbonden door zogenaamde converter dollies, waardoor de hele set wendbaar blijft. Dit zijn de meest voorkomende configuraties voor road trains in Australië:

  • B-double:trekker en twee opleggers verbonden door een dolly (lengte tot 26 m, laadvermogen 62,5 t);
  • Triple:trekker en drie opleggers (lengte tot 53,5 m, laadvermogen 115,5 t);
  • AB-Quad:trekker, een B-oplegger en twee extra opleggers (lengte tot 53,5 m, laadvermogen 135 t);
  • BAB Quad:trekker, een B-dubbele oplegger, een extra oplegger en nog een B-dubbele oplegger (lengte tot 53,5 m, laadvermogen 135 t).

Australische road trains worden aangedreven door trekkers van verschillende Amerikaanse (Kenworth, Mack) en Europese (Volvo, Scania) merken. Er worden modellen met een cabine boven de motor en modellen met een klassieke configuratie (cabine achter de motor) gebruikt, maar de laatste zijn de meest voorkomende keuze voor bestuurders van deze kolossen. Tractoren moeten krachtige motoren hebben (600-800 pk) om zoveel aanhangers tegelijk te kunnen trekken.

Daarnaast zijn de road trains ook te herkennen aan de “Long Vehicle”of “Road Train”borden aan de voorkant van de trekker en op de oplegger die de set afsluit (geel met zwarte letters). Ook kenmerkend zijn de grote bumpers die bedoeld zijn om de trucks te beschermen tegen schade als gevolg van het raken van wilde dieren (zoals kangoeroes) die vrij in de Outback leven en plotseling de weg kunnen oversteken.

Lobster1, Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported

Kenworth Road Train, Australia (Auteur: Lobster1, Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported, Wikipedia)

Geschiedenis van roadtrains in Australië

De eerste road trains verschenen in de 19e eeuw op de wegen van de Australische Outback, maar hun actieradius was beperkt, wat niet verwonderlijk is omdat de trailers werden getrokken door stoomtrekkers (zogenaamde locomobiles of landlocomotieven). De stoomtrein was bedoeld als alternatief voor de Afghaanse kamelenkaravanen die in de negentiende eeuw het vrachtvervoer door het Australische binnenland domineerden.

In de jaren 1930 testte de Australische regering de AEC Roadtrain, een speciale set die door Leyland en AEC was ontwikkeld op verzoek van de Britse koloniale autoriteiten. De Britten waren op zoek naar een voertuig dat goederen in moeilijk terrein in Afrika en Down Under kon vervoeren. De AEC Roadtrain bestond uit een tractor met acht wielen en twee aanhangers, ook met acht wielen. In Australië werd het gebruikt voor goederentransport in het Northern Territory. De tests waren veelbelovend, maar er kwamen ook ontwerpfouten aan het licht: een motor met te weinig vermogen en een open cabine, waardoor chauffeurs ofwel kookten in de woestijnhitte ofwel bevroren tot op het bot wanneer de temperatuur ’s nachts daalde. De AEC Roadtrain bleek slechts een experiment te zijn (het enige prototype dat tot op heden bewaard is gebleven, is te zien in het museum in Alice Springs), maar het idee erachter, om meer dan één trailer aan een tractor te koppelen, overleefde.

Het idee werd opgepikt door Kurt Johannsen, een monteur uit de Outback, die de eerste road train in de moderne betekenis van het woord ontwierp. Toen hij de opdracht kreeg om 100 stuks vee naar een boerderij in centraal Australië te vervoeren, besloot hij om twee trailers met torsieassen te ontwerpen en die aan een Amerikaanse Diamond-T truck te koppelen. “Bertha”, zoals de maker de eerste moderne road train in de geschiedenis noemde, markeerde het spoor dat door andere Aussie-transporters werd gevolgd. Sindsdien domineren road trains het wegtransport in de Outback en de autoriteiten van de staten die samen het Gemenebest van Australië vormen, hebben de regels voor het verplaatsen van deze reuzen over de wegen geregeld.

Waarom zijn treinen cruciaal voor de Australische economie?

Om het kort te zeggen: zonder goederentreinen zou vrachtvervoer in de Outback gewoon niet bestaan. Kleinere steden in het Australische binnenland zouden in principe geen toegang hebben tot basisgoederen als deze wegreuzen er niet waren geweest. Bovendien zijn Aboriginal gemeenschappen bijna volledig afhankelijk van wegtreinen voor hun bevoorrading.

Hoewel Australische wegtreinen het meest worden geassocieerd met het transport van vee en schapen, worden ze in principe gebruikt om alle soorten ladingen te verplaatsen: voedsel, brandstof, mijnbouwproducten en andere goederen.

In de Outback zijn de wegen enkelbaans en laat de staat ervan te wensen over, en er zijn ook lange onverharde stukken. Omdat ladingen van punt A naar punt B moeten worden vervoerd, duizenden kilometers uit elkaar, is het veel efficiënter om dit met wegtreinen te doen, die meer lading per keer kunnen vervoeren. De wegen in het Australische binnenland zijn vaak rechte stukken die zich honderden kilometers uitstrekken, er is weinig verkeer, dus het is een perfecte werkomgeving voor groot materieel.

Maar wegtreinen mogen meestal de grotere steden niet in;ze moeten stoppen op speciale overlaadpunten in de buitenwijken, waar individuele trailers en dollies worden losgekoppeld en dan worden vastgemaakt aan tractoren die de ladingen naar hun eindbestemming brengen.

Natuurlijk zijn road trains ideaal voor het breken van records. Zo legde een Mack Titan-trekker in 2006 in Queensland een afstand van 100 m af terwijl hij maar liefst 113 aanhangers trok. De set woog 1.300 ton en was 1.474 m lang.

Road Trains in andere delen van de wereld

De road train is een symbool van Australië, maar je vindt ze ook in andere landen. In de VS zijn er de Rocky Mountain Double (trekker met een korte en een lange oplegger) en Turnpike Double (twee lange opleggers) configuraties. In Europa staan Zweden en Finland het gebruik van langere en zwaardere sets toe, waaronder configuraties zoals HCT (High Capacity Transport) tot 32 meter lang. In het Midden-Oosten worden wegtreinen gebruikt om olie te vervoeren (Saoedi-Arabië).