De Blauwe Banaan, of de Europese Banaan, wat is dat eigenlijk?
Heeft u wel eens gehoord van de Blauwe Banaan? Klinkt nogal mysterieus, toch? Is het een rekwisiet van de beroemde Blue Man Group? Of hebben we het simpelweg over blauwgekleurd fruit? Neehoor, we hebben het over geen van beide. De blauwe banaan, ook wel bekend als de Europese Banaan, heeft niets te maken met theater of fruit, maar wel alles met industrie en transport in Europa. Nieuwsgierig geworden? We leggen het u graag uit.
De Blauwe Banaan: waar komt deze naam vandaan?
De term de Blauwe Banaan dook voor het eerst op in 1989, bedacht door wetenschappers van de RECLUS-groep (Frans: Réseau d’étude des changements dans les localizations et les unités spatiales), onder leiding van de Franse geograaf Roger Brunet. Naast de naam Blauwe Banaan hoor je ook wel eens andere termen, zoals de Europese Banaan, Europese megalopolis, of de Liverpool-Milaan-as.
De Europese banaan: wat is het precies?
De term Europese banaan verwijst naar een gebied in West- en Centraal-Europa dat loopt van Noord-West-Engeland tot Noord-Italië. Dit gebied omvat verschillende landen, streken en regio’s, waaronder Groot-Londen (Engeland), de regio Lille, Elzas-Lotharingen, de Benelux, Westfalen, het Rijnland, Beieren, Oostenrijk, Zwitserland en Lombardije. Er wonen zo’n 100 miljoen mensen in en rondom dit gebied.
De wetenschappers van de RECLUS-groep bepaalden de grenzen van de Europese banaan op basis van gebieden met het hoogste mate van verstedelijking en bevolkingsdichtheid in West- en Centraal-Europa. Daarnaast hielden ze ook rekening met gemeenschappelijke kenmerken van dit gebied, zoals een gematigd klimaat, vruchtbare grond in de laaggelegen gebieden, en minerale grondstoffen in de bergen. Het afgebakende gebied vormt een lichte boog, met de uiteinden in Noord-West-Engeland en Lombardije- vandaar de bananenvorm. Maar waar komt dan de blauwe kleur vandaan? Hier zijn twee verklaringen voor: de kleur zou verwijzen naar de vlag van de Europese Unie (toen nog de Europese Gemeenschap), of naar de term ‘blauwe boorden’, oftewel fabrieksarbeiders.
Binnen de Blauwe Banaan liggen verschillende steden die zijn uitgegroeid tot Europese centra van economische groei en ontwikkeling (zoals Londen, Amsterdam, Brussel, Frankfurt am Main, Zürich en Milaan). Waarom is dat zo belangrijk? Omdat dit gebied dankzij de vele industriële en universitaire centra een unieke plek in West-Europa inneemt, in tegenstelling tot de rest van het continent. De natuurlijke kenmerken van de Europese banaan zijn op zichzelf misschien niet zo bijzonder vergeleken met andere gematigde zones, maar de lange geschiedenis van handelsroutes door dit gebied heeft geleid tot de vorming van grote stedelijke centra. Hierdoor is de bevolkingsdichtheid in de Blauwe Banaan nu zo’n 400 mensen per vierkante kilometer. Daarnaast hebben de aanwezigheid van wetenschappelijke instituten en industrieën dit gebied tot het hart van de Europese economie en wetenschappelijke ontwikkeling gemaakt. Je zou kunnen zeggen dat de Liverpool-Milaan-as de ruggengraat vormt van Europa als het gaat om economische groei en vooruitgang in de wetenschap.
Het is interessant om te weten dat Parijs oorspronkelijk niet in het originele concept van de Blauwe Banaan werd opgenomen, maar in recentere onderzoeken wel tot dit gebied wordt gerekend. Toen Roger Brunet en zijn team het idee van de Europese banaan presenteerden, legden ze uit dat de uitsluiting van Parijs historisch was: hun model richtte zich vooral op de economische integratie van deze regio’s door de eeuwen heen. Volgens de wetenschappers had Frankrijk zich echter tot in de 17de eeuw meer geïsoleerd ontwikkeld.
Begin jaren 90 kwam er kritiek op het concept van de Blauwe Banaan, waarbij sommigen beweerden dat het meer een theoretisch ideaalbeeld zou zijn dan een weerspiegeling van de werkelijkheid. Er werden toen ook alternatieve modellen gepresenteerd. Een daarvan was ‘The House with Seven Apartments’, dat Europa opdeelde in zeven geografische gebieden, elk met een eigen economische dynamiek. Een ander model, ‘The Bunch of Green Grapes-model’, stelde dat heel West- en Zuid-Europa bestond uit meerdere (kleine en grotere) stedelijke gebieden, die samen een uitgebreid netwerk vormden dat de verdere ontwikkeling van het Europese continent ondersteunde.
Vandaag de dag ziet de Europese economie er heel anders uit dan in 1990, toen Roger Brunet en zijn team voor het eerst de Blauwe Banaan afbakenden. De focus is verschoven van industrie en bankwezen naar diensten en innovatie, de huidige drijvende krachten achter de Europese economie. Hierdoor is de invloed van de Blauwe Banaan misschien iets afgenomen, maar het blijft een belangrijk economisch centrum in Europa. Kijk bijvoorbeeld maar eens naar het wegtransport.
Een belangrijke Europese logistieke as
Ondanks alle economische en politieke veranderingen is de Blauwe Banaan, dankzij het uitgebreide netwerk van wegen en snelwegen, nog steeds een cruciale logistieke corridor in Europa. In de afgelopen 25 jaar is dit gebied uitgebreid met negen strategische transportassen, die samen het Trans-Europese Transport Netwerk (TEN-T) vormen.
Vier jaar geleden publiceerden analisten van het adviesbureau Cushman &Wakefield een rapport met de titel “The Changing Face of Distribution: The Shape of Things to Come”. Hierin voorspelden ze de ontwikkeling van bestaande en nieuwe logistieke corridors in Europa tegen het jaar 2030. Ze hielden rekening met factoren zoals de toename van het aantal transporten, stijgende transportkosten, en de ontwikkeling van nieuwe technologieën, maar ook met de gevolgen van de Brexit. Volgens de voorspellingen in het rapport zal de Blauwe Banaan in 2030 worden uitgebreid met andere belangrijke corridors: de Britse, Ierse, Iberische, Centraal-Europese, en de Noordzee, Zwarte Zee en Oostzeecorridors. Bovendien zal het groeiende belang van transport over de Middellandse Zee ervoor zorgen dat de Blauwe Banaan in Italië doorloopt tot Genua.
De Blauwe Banaan blijft, ondanks alle veranderingen van de afgelopen decennia, een cruciaal gebied voor transport en logistiek in Europa. Kijk maar eens naar de kaart hieronder om te zien hoeveel routes Coyote Logistics dagelijks in dit gebied afhandelt.
P.S. Mocht u het zich afvragen, er bestaan ook echt blauwe bananen. De blauwe Java-banaan heeft een textuur die lijkt op roomijs en een smaak die doet denken aan vanille. Alleen de naam is blauw, want de schil en het vruchtvlees zijn gewoon geel.
Bent u op zoek naar een ervaren en betrouwbare logistieke partner om uw vracht binnen de Blauwe Banaan te vervoeren?
Onder andere de volgende bronnen zijn gebruikt:
- https://en.wikipedia.org/wiki/Blue_Banana
- https://www.usc.es/economet/reviews/eers1312.pdf
- https://issuu.com/cushwake_be/docs/report_-_changing_face_of_distribut