De geschiedenis van vrachtwagensimulatiespellen
Simulaties zijn een uniek genre binnen de wereld van computer- en videospellen. Dit genre bestaat al bijna net zo lang als de hele elektronische entertainmentindustrie. In het begin kon je met simulators slechts vliegen in een vliegtuig of een raceauto besturen, maar in de daaropvolgende decennia ontdekten ontwikkelaars dat bijna elke menselijke beroepsactiviteit kon worden omgezet tot een videogame. Dit geldt ook voor het besturen van een 40-tonner.
Tegenwoordig kunnen liefhebbers van simulatiespellen zich uitleven als digitale automonteurs, politieagenten, brandweerlieden, bouwmachinisten en zelfs als medewerkers van een benzinestation of schoonmakers die met een hogedrukspuit vieze muren moeten reinigen. Twee soorten simulators zijn echter bijzonder populair: boerderij- en vrachtwagensimulators.
Wat misschien wel het meest verrassende is aan het publiek van deze spellen, is dat een aanzienlijk deel van de spelers zelf boer of vrachtwagenchauffeur van beroep is. Dit betekent dus dat zij na hun werkdag achter hun computer of tv-scherm gaan zitten en precies hetzelfde werk zullen verrichten als dat wat ze al de hele dag aan het doen zijn, maar dan puur voor hun eigen plezier en ontspanning (als je hun commentaren op forums gewijd aan deze spellen mag geloven).
Het begin van vrachtwagensimulatiespellen
Voordat we in de geschiedenis van digitale trucksimulators duiken, is het handig om eerst even uit te leggen wat een simulatiespel eigenlijk is. Over het algemeen proberen simulatiespellen de ervaring van het besturen van een voertuig of het uitvoeren van een bepaalde activiteit zo realistisch mogelijk na te bootsen. Neem als voorbeeld een vliegtuigsimulatiespel, waarbij de speler de hele procedure van het opstijgen zelf moet uitvoeren voordat hij daadwerkelijk opstijgt. In een arcade-luchtvaartspel zou deze hele ervaring veel meer vereenvoudigd worden (waarbij het vliegtuig van de speler bijvoorbeeld direct de lucht in zou gaan).
Als we naar de geschiedenis van computerentertainment kijken, blijkt “Cross Country USA”–herkomstig uit 1985 –het eerste spel te zijn dat als een vrachtwagensimulator kan worden beschouwd. In dit spel moest je als speler de wegen van de Verenigde Staten doorkruisen in een stoere achttienwieler om vracht af te leveren. Het spel, gemaakt door Didatech, bevatte elementen die een Amerikaanse trucker dagelijks meemaakt, zoals het nemen van rustpauzes of het bijtanken van de trekker. Grappig genoeg was dit spel in eerste instantie ontworpen om scholieren te helpen de geographie van de VS te leren.
In de opeenvolgende jaren kwamen vrachtwagens steeds vaker voor in computer- en consolegames, maar je kon zelden echt het leven van een chauffeur naspelen, waarbij je simpelweg ladingen moest vervoeren van punt A naar punt B. Ontwikkelaars focusten toendertijd meer op het leuke aspect van vrachtwagen rijden, zoals het meedoen aan vrachtwagenraces (leuk weetje: “Big Rigs”, waarin je met trekker-opleggers kunt racen op circuits, staat bekend als een van de slechtste games aller tijden). Twee andere games die wel benoemenswaardig zijn, zijn de twee delen van “Big Mutha Truckers”van Eutechnyx. Deze spellen, die aan het begin van de 21e eeuw uitkwamen, combineerden vrachtwagenraces met missies om goederen af te leveren. Wat hen onderscheidde van andere games, was de parodische stijl: de makers overdreven op een grappige manier de cultuur van Amerikaanse vrachtwagenchauffeurs en de redneckgemeenschap, en presenteerden de Amerikaanse provincie als een komisch uitvergrote versie.
Hard Truck
Een van die spellen was “Hard Truck”van de Russische studio Buka. Deze game, uitgebracht in 1998, legde de nadruk op racen, maar had ook een ander interessant aspect: het afleveren van vracht. En dit was het aspect van het spel dat de spelers juist het leukst vonden. De makers van het spel begonnen zich dit te realiseren en kwamen twee jaar later met een vervolg, “Hard Truck 2: King of The Road”. In dit spel draaide het vooral om het werken als vervoerder: het ophalen van vracht bij verladers om het vervolgens binnen een bepaalde tijd weer af te leveren bij ontvangers, waarmee je geld kon verdienen. Als je blut was, verschenen de woorden “Game over”op je scherm. Je moest je netjes aan de verkeersregels houden en uitkijken voor andere weggebruikers en de politie. Wat deze titel extra leuk maakte, waren de gelicenseerde trucks van DAF, Volvo en Mercedes-Benz.
In 2002 nam de Tsjechische studio SCS Software (nu beter bekend als de onbetwiste leider in trucksimulatiespellen) de serie over. “Hard Truck: 18 Wheels of Steel”introduceerde een open wereld waarin je vrij door de VS kon rijden met een acttienwieler die blonk van het chroom (deze keer waren de trucks niet gelicenseerd, maar elke fan herkende meteen zijn favoriete Kenworth of Peterbilt). “18 Wheels of Steel”deed alles wat zijn voorganger deed, maar dan nog veel beter. De graphics waren verbeterd, de gameplay was geavanceerder en de hele ervarig was complexer. Het spel werd een bescheiden succes. Het was dan ook logisch dat de SCS Software besloot om nog een deel uit te brengen, maar dit keer als zelfstandig spel en niet meer als onderdeel van de “Hard Truck”-serie. Deze serie zelf ging ondertussen een andere richting op met meer “Mad Max”-achtige sciencefiction in de twee delen van “Hard Truck Apocalypse”. In deze versie reden spelers rond in een bewapende truck door een postapocalyptische woestenij en vocht je tegen vijanden. De recensenten waren echter niet te spreken over “Apocalypse”, wat uiteindelijk het einde betekende voor de “Hard Truck”-serie. Maar laten we teruggaan naar “18 Wheels of Steel”, dat steeds beter werd onder de vleugels van het Tsjechische SCS.
Bekijk de “Hard Truck: 18 Wheels of Steel”trailer op YouTube (extern)
18 Wheels of Steel
Van 2002 tot 2011 bracht SCS Software maar liefst acht delen van de serie “18 Wheels of Steel”uit. Met elke nieuwe release werden de gameplay en de graphics steeds beter. De basis van het spel bleef hetzelfde: spelers kopen hun eerste truck, gaan aan de slag als vervoerder, vervoeren verschillende ladingen tussen steden in de VS en verdienen er geld mee wat ze weer kunnen besteden aan de aankoop van steeds modernere trucks en aanhangers. Met elke nieuwe aflevering probeerden de makers de realiteit van een vrachtwagenchauffeur steeds geloofwaardiger te maken. Tijdens het rijden moest je je aan de regels houden, op verkeersborden letten, tanken, praten met andere chauffeurs via de CB-radio en zelfs naar verschillende radiostations luisteren. SCS Software zorgde voor routes door de Verenigde Staten, Canada en Mexico, en opgesplitst in twee delen, getiteld “Extreme Trucker”, werden spelers meegenomen naar Bolivia, Bangladesh en de Australische Outback –zoals de naam al doet vermoeden, lieten deze afleveringen van 18WoS zien hoe het is om als chauffeur te werken op de moeilijkste wegen ter wereld.
Volgens veel spelers is het beste deel van “18 Wheels of Steel”het deel met de ondertitel “Pedal to the Metal”uit 2004. Halverwege de serie begonnen de fans echter te klagen dat er weinig veranderde in de nieuwe delen, behalve dat de graphics steeds beter werden. Er was ook een constant tekort aan gelicenseerde voertuigen. In 2011 stopte de serie “18WoS”. Maar drie jaar eerder bracht SCS Software een titel uit die –samen met landbouwsimulators –bijna synoniem werd aan populaire simulatiegames. Maak kennis met “European Truck Simulator”of –zoals de fans het simpelweg noemen –ETS.
Bekijk de “18 Wheels of Steel: Pedal to the Metal”trailer op YouTube (extern)
European Truck Simulator
De titel zegt het eigenlijk al: deze keer lieten de programmeurs van SCS Software spelers het leven van een vrachtwagenchauffeur ervaren die door Europa reist. Dit was een reactie op de community die rond 18Wos was ontstaan –fans maakten namelijk onofficiële toevoegingen met kaarten van Europese landen en vrachtwagenmodellen uit de EU. Nu hebben Tsjechische ontwikkelaars spelers een officieel spel gegeven waarin ze door maar liefst 12 Europese landen konden rijden: waarvan 11 op het vasteland maar ook door Groot-Brittannië, wat leveringen tussen het VK en de EU mogelijk maakte. De kern van het spel bleef hetzelfde: je kiest een startland, je krijgt je eerste truck en gaat aan de slag als chauffeur. Eerst begin je met korte ritjes, en naarmate je meer virtueel geld verdient, kun je je wagenpark uitbreiden met nieuwe trucks en opleggers, en krijg je opdrachten voor steeds langere internationale routes. In deze versie was het nog altijd onmogelijk om licenties te krijgen voor echte vrachtwagenmodellen, dus verschenen Volvo, DAF en Scania onder fictieve namen. Later lukte het de ontwikkelaars wel, en zo werden er in de daaropvolgende updates echte modellen geïntroduceerd. Was het eerste deel van ETS een hit? Het was zeker een hit in de wereld van simulatorliefhebbers. Daarna brachten de makers twee op zichzelf staande uitbreidingen voor het spel uit, die zich richtten op routes in Duitsland en Groot-Brittannië. Er werd ook een spin-off uitgebracht genaamd “Scania Truck Driving Simulator”, waarin spelers konden leren manoeuvreren en rijden met een truck van deze Zweedse fabrikant.
“European Truck Simulator 2”, uitgebracht in 2012, is zonder twijfel het meesterwerk van SCS Software. Het doel voor de spelers? Dat is eigenlijk precies hetzelfde als in het vorige deel, maar dan beter uitgevoerd. ETS2 is een typisch vervolg: meer van hetzelfde, maar van veel hogere kwaliteit. Deze keer is de hele kaart direct beschikbaar voor de speler, zonder dat je deze stukje bij beetje hoeft vrij te spelen zoals het geval was in de vorige versie. Rond het spel heeft zich een toegewijde gemeenschap van spelers gevormd die de titel levend houdt, al 12 jaar na zijn release. Er zijn verschillende groepen mensen die “European Truck Simulator 2”spelen. De eerste groep, zoals eerder benoemd, bestaat uit professionele vrachtwagenchauffeurs die in hun vrije tijd graag een digitale versie van hun werk nabootsen. De tweede groep bestaat vooral uit gamers die gek zijn op allerlei soorten simulators en op zoek zijn naar realisme in hun games. En de derde groep? Dat zijn voornamelijk spelers die op zoek zijn naar een manier van ontspanning. Dit soort spelers zoeken vooral een beetje ontspanning tijdens het spelen en zijn niet op zoek naar mog meer adrenaline. Zoals je je misschien kunt voorstellen, beschouwen sommige mensen het doorbrengen van vele uren op de Europese wegen achter het stuur van een virtuele vrachtwagen als de perfecte manier om te ontspannen.
Bekijk de trailer van “European Truck Simulator 2”op YouTube (extern)
ETS2 wordt voortdurend verbeterd door de ontwikkelaars, met nieuwe uitbreidingen en updates die nieuwe landen, routes, steden, en gelicenseerde trucks en trailers toevoegen. In totaal heeft het spel maar liefst 11 grote uitbreidingen gekregen. Daarnaast blijven de grafische verbeteringen alsmaar komen, en vorig jaar kondigden ze zelfs een release voor consoles aan. Sinds de lancering is ETS2 tot 2021 maar liefst 9 miljoen keer verkocht op PC. Dus zonder twijfel een grote hit!
Drie jaar na de première van ETS2 bracht SCS een spin-off van de serie uit, die ook als spirituele opvolger van “18 Wheels of Steel”wordt gezien. In “American Truck Simulator”keren spelers terug naar de wegen van de Verenigde Staten (of eigenlijk alleen een verkorte versie van het zuidelijke deel van de VS). ATS werd ook populair, maar haalde niet hetzelfde succes als zijn voorganger –met “slechts”2 miljoen verkochte exemplaren.
Ondanks de aanhoudende populariteit van de Truck Simulator-serie, beginnen zelfs de grootste fans kritiek te uiten op de laatste stappen die Tsjechische ontwikkelaars maakten. Ze merken op dat een groot deel van de content later als betaalde add-ons worden toegevoegd, en dat de Prism3D grafische engine technologisch achterloopt op concurrenten, wat de grafische kwaliteit beïnvloedt. En de grootste klacht: het ontbreken van een derde deel, dat nog niet is aangekondigd. Maar gezien het succes van ETS2 is het te verwachten dat “Euro Truck Simulator 3”uiteindelijk zal verschijnen. De game van SCS Software blijft immers de onbetwiste koning onder de trucksimulators, zonder serieuze concurrentie.